De wedergeboorte

Prof. dr. A. Baars hield in Driebergen fysiek en in Urk via een videoverbinding vanwege de tijdsomstandigheden deze Bijbellezingen. De lezingen zijn min of meer gepubliceerd zoals ze gehouden zijn. Aanvankelijk beoogde Baars de lezingen om te werken tot een meer systematisch-praktisch betoog. De keuze is gevallen op de Bijbellezingen in de oorspronkelijke vorm. Anders zou veel materiaal verloren gaan. Van beide gemeenten kreeg hij diverse vragen. Dat nodigde uit om in de uitgave dieper in te gaan op diverse onderwerpen.

De zes Bijbellezingen beginnen met de uitwerking van een tekstgedeelte uit Gods Woord. Vervolgens komt een duidelijk aspect van de wedergeboorte aan de orde en de hoofdstukken rondt hij af met conclusies. Een enkele keer deelt Baars zijn ervaringen vanuit het kerkelijke leven. Vanuit die exegetische verkenningen van de teksten gaat hij dieper in op de onderwerpen: de noodzaak van de wedergeboorte, het geheimenis van de wedergeboorte, wedergeboorte en geloof, liefde en hoop en ten slotte gaat hij in op wedergeboorte en geestelijke groei.

Begin deze eeuw kwam prominent de veronderstelde wedergeboorte van Kuyper in het kerkelijke leven terecht. Dat luwde in de jaren '50 en '60 van de vorige eeuw. Het thema 'wedergeboorte' lijkt ook steeds minder aan de orde te komen. Daarom is een boek over de wedergeboorte nuttig. Overzichtelijk laat Baars zien dat de benadering van onze vaderen in de Dordtse Leerregels, de Nederlandse Geloofsbelijdenis en de Heidelbergse Catechismus in wezen overeenkomt, maar qua uitwerking verschilt. Wedergeboorte heeft alles te maken met verbond en prediking. Daarvoor sluit hij nauw aan bij Calvijn en ds. I. Kievit. Hij gaat ook in op werking van de Schrift en Gods Geest, op de vraag of de wedergeboorte geleidelijk gaat of een plotselinge wending is. Zijn de verwijten 'wedergeboortetheologie' en 'kenmerkentheologie' terecht?

Tussendoor klinkt soms een evaluerende verzuchting: zijn we niet ver weggezakt of weg gedwaald van de Bijbelse visie op de prediking? Feilloos legt hij het verschil met de evangelische stroming uit, waarin  wedergeboorte een activiteit van de mens is en niet de genadige geboorte van Boven. Hij laat zich kennen als een kenner van het Woord, Calvijn, de puriteinen, de oudvaders én van de hedendaagse theologische ontwikkelingen.

Dr. Baars heeft een indrukwekkend en diepgravend boek gepubliceerd. Hij weet op een eenvoudige wijze theologische kwesties te ontrafelen, de stijl is innemend en meeslepend. Hij weet de belangstelling van de lezer vast te houden. De inhoud én het notenapparaat nodigen uit tot verdere studie.