Een transgender komt thuis

Wat is er aan de hand? Worden ze door de media en door elkaar op ideeën gebracht? Is transgender zijn een hype? Twee heel  verschillende ervaringsverhalen maken duidelijk dat je die conclusie in elk geval niet te gemakkelijk moet trekken. Veel orthodoxe christenen zien transgenderisme als een gevaarlijke ideologie, bedoeld om de goddelijke scheppingsorde van man en vrouw omver te werpen. Zeker nu er een omstreden wetsvoorstel ligt te wachten dat het gemakkelijker moet maken om je geslacht in je  geboorteakte te veranderen, zelfs als je jonger bent dan 16 jaar. Het zelf kunnen en mogen kiezen van je identiteit krijgt dwingende, religieuze trekken. „De leugen die regeert is dat iedereen mag zijn wie hij wil zijn. Het transgenderisme is de laatste en  ingrijpendste uitingsvorm van deze fundamentele omkering van waarden”, schrijven dr. M. Klaassen en L. van der Tang van Bijbels  Beraad M/V in het voorwoord van ”Een transgender komt thuis”.
Bijbels Beraad M/V, een breed interkerkelijk platform dat wil staan voor de Bijbelse visie op man, vrouw, huwelijk en seksualiteit,  doet dit onder andere door de uitgave van relevante ervaringsverhalen. ”Een transgender komt thuis” is het (vertaalde)  ervaringsverhaal van Laura Perry. 

Duistere ervaringen
Laura is een christelijke vrouw die een tijd als transman Jake leeft, en daarvoor alle mogelijke transities heeft doorlopen. Daar is ze redelijk tevreden mee, totdat God ingrijpt en Zijn waarheid haar leven doorlicht. Door deze radicale bekering beseft ze dat ze niet  langer transman kan blijven. Ze keert daadwerkelijk om. Ze gaat een detransitieproces in om weer Laura te worden, geestelijk, psychisch en lichamelijk. Wat voorafging aan beide processen en hoe die precies verliepen, beschrijft Laura uitgebreid, eerlijk en overtuigend. Het is een heftig relaas van misbruik op 8-jarige leeftijd, van pesten, van seksuele escapades met allerlei jongens en mannen, en van duistere ervaringen met satanisme. Je vraagt je af hoeveel ellende er in een leven past. De eerste zin in het boek –„Mijn verhaal begint op een aardedonkere, eenzame plek, zonder enige conversatie of interactie van buitenaf”– zet de toon voor een verhaal dat heel lang lichtloos blijft. Ook wanneer Laura in transitie gaat (vlot geholpen en gesteund door allerlei instanties) en later nog wel warmte ontvangt van een transvrouw met wie ze een verhouding heeft, blijft ze ronddolen in een troosteloos universum, een tweede baarmoeder als het ware, die je als lezer zeer beklemt.
Die ervaring helpt je wel om het vervolg mee te maken, haar tweede geboorte naar het Licht. Ook die is overtuigend, mede doordat Laura er eerlijk over is dat niet alles bij toverslag anders is. „Satan bleef maar beweren dat ik helemaal alleen was, dat ik de enige mens ooit was die christen werd na transgender te zijn geweest, en dat ik daardoor gevangen zat in een geestelijke hel op aarde.” Is er wel een weg terug mogelijk? God leidt Laura stap voor stap, onder andere via iemand die ook transgender is geweest en een krachtig getuigenis aflegde op YouTube. Deze man steekt veel tijd en energie in haar en geeft haar hoop.

Pijnlijk concreet
Maar de realiteit is moeilijk. Dat Christus volgen sterven aan jezelf betekent, wordt in Laura’s leven soms pijnlijk concreet. Daar  staat ze, bereid om te wandelen in een nieuw leven, op de lingerieafdeling voor de spiegel „in een jurk, met een platte harige borst, een heel kort kapsel en een stoppelbaard. Het was het afschuwelijkste gezicht dat ik me kon voorstellen. Ik was ontzet over wat ik mezelf had aangedaan.” Maar ze wil een weg van gehoorzaamheid gaan, en daarom zet ze stappen in het bevestigen van haar vrouw-zijn. Als ze na aanvankelijke tegenzin toch borstprotheses gaat dragen, merkt ze dat God haar ook innerlijk begint te helen.
Langzaam gaat ze verlangen naar een huwelijk met een man. ”Een transgender komt thuis” is een authentiek bekeringsverhaal dat zijn uitwerking niet mist. Je raakt onder de indruk van Gods soeverein en toch zo liefdevol handelen in schijnbaar uitzichtloze  situaties. In een interview zegt Perry dat ze haar boek ook schreef om ouders en familie rondom transgenders te bemoedigen. De onophoudelijke gebeden van haar ouders trekken in Laura’s levensverhaal een lichtend spoor. Ook zij maken een transitie door: al biddend verandert hun verhouding met Laura. Nog steeds gaan ze liefdevol met hun dochter om,  maar tegelijkertijd lijken ze meer los van haar te komen. Perry ziet dat haar ouders zo veel van Jezus houden dat gehoorzaamheid aan Hem voor hen het allerbelangrijkst is geworden. Ook al houden ze zielsveel van Laura, ze kunnen niet meegaan in haar keuzes als die van Jezus afvoeren. Dit was volgens Perry „een enorm getuigenis” dat haar nieuwsgierig maakte.
Dit kan een wegwijzer zijn voor álle ouders die worstelen met kinderen die eigen wegen gaan. Laura’s ouders gaan de moeilijke  weg van blijven zorgen, blijven liefhebben en volhardend gebed. De uitkomst daarvan is een wonderlijke paradox: ze raken meer aan Jezus verbonden dan aan hun kind, en houden haar daarmee liefdevoller vast dan ooit. 

Verkeerde afslagen 

Hoewel ”Een transgender komt thuis” dus een bijzondere uitgave is, een ontroerend getuigenis dat iedereen moet lezen, wil ik ook wijzen op een mogelijk gevaar. Dit: dat we genderdysforie alleen nog maar zien in het licht van een duivelse ideologie, en dat bekering de weg is die we allen die hieraan lijden moeten voorhouden. Genderdysforie is dan de ‘leugen’ die satan ons voorhoudt over onszelf, en als die leugen ontmaskerd wordt bij het licht van Gods waarheid, zullen vernieuwing en genezing intreden. Het ingewikkelde is dat ik zeker geloof dat dit gebeurt. En dat mogelijk voor een deel –misschien zelfs voor een groot deel– van alle jongeren die zich nu melden bij een kliniek geldt wat Perry zegt: ze hebben een verlangen om ergens bij te horen, om iemand te  zijn, maar ze zoeken de oplossing op de verkeerde plek. God Zelf heeft dit verlangen in hen gelegd, Hij wil nieuwe mensen van hen maken. Maar dat je meent dat een transitie naar het andere geslacht je gelukkig zal maken is een leugen van satan.
In getuigenissen als dat van Laura Perry wordt meestal sterk de nadruk gelegd op verkeerde afslagen in het leven, die iemands identiteit misvormd hebben. In het voorwoord van ”Een transgender komt thuis” staat: „Haar jeugd bevat alle ingrediënten die bevorderlijk zijn voor de ontwikkeling van genderdysforie: een jongensachtige aard, misbruik op jonge leeftijd, het gevoel afgewezen te worden door haar moeder, heftige jaloezie op haar broer die voorgetrokken wordt, overgewicht, medische problemen, pesten en buitengesloten worden.”
Mijn voorzichtige vraag is of we het hier dan echt over ‘klassieke’ genderdysforie hebben, of over een op dit moment om zich heen grijpende en wellicht besmettelijke variant daarvan. Veroorzaakt door trauma’s, verwaarlozing, geweld, misstappen en alles wat diepgaande verwarring schept over wie je nu eigenlijk bent – een ingrijpende identiteitscrisis die inderdaad de leugen met zich kan meebrengen dat je als iemand van het andere geslacht gelukkiger, veiliger of vollediger op je plaats zou zijn.
De volgende voorzichtige vraag is dan: zien we, als we alle transgenders op één hoop gooien en bekering als ‘behandeling’ uitdragen, niet een groep over het hoofd bij wie hun genderdysforie misschien niets te maken heeft met familieomstandigheden, of met trauma’s, maar bij wie mogelijk iets in de vroege aanleg van de hersenen is misgegaan? Het wetenschappelijk onderzoek hiernaar staat nog in de kinderschoenen, net zoals psychologische onderzoeken nog niet voldoende helderheid geven over de ontwikkeling en juiste begeleiding van transgenders. Het feit dat we zo weinig weten mag ons op z’n minst voorzichtig in ons oordeel maken. Hoe blij ik ook ben met een boek als dat van Perry, hoezeer het me ook ontroert en opnieuw overtuigt van Gods mogelijkheden in al onze onmogelijkheden – een verhaal als dit mag niet de stok worden waarmee we personen die ernstig lijden aan genderdysforie om de oren slaan. Er zijn gelovige transgenders die hun knieën hebben stuk gebeden, en hun ouders met hen, die niet hetzelfde wonder meemaakten als Laura Perry. Ook in hun geval is het de vraag of transitie dan de uitweg is, maar zij hebben onze steun en ons begrip harder nodig dan ooit.