Hij redt mij keer op keer

Wie was Bastiaan Broere? Een oorspronkelijke vanuit Yerseke afkomstige oestervisser, die emigreerde in 1849 naar Amerika om aan de verdrukking van Afgescheidenen in ons lang te ontkomen. Broere dacht in Amerika geluk en vrijheid te vinden. Maar… hij driegde echter betrokken te raken in de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Hij verkeerde vele malen in gevaar, maar de Heere redde hem keer op keer (daar wijst de titel van dit boek ook naar). Juist op onverwachte momenten zond Hij Zijn kind hulp. Ook door op zeker moment een bekeerde slaaf op zijn pad te brengen.
In de inleiding geeft dhr. W.B. Kranendonk een korte schets van het leven van Bastiaan Broere en de politieke situatie waarin hij in Amerika verkeerde. Zo maakte hij de burgeroorlog mee en ook de moord op president Lincoln, die werd neergeschoten door de politieke activist John Wilkes Booth, die sympathiseerde met de zuidelijk staten. Wat had hij gehoopt? Dat met zijn daad de verse overeenkomst van generaal Lee met het noorden ongedaan te maken. Maar deze opzet mislukte. Het zuiden aanvaardde, zij het wel tegen heug en meug, de nederlaag. Daarmee moest het impliciet ook instemmen met de verklaring die Lincoln tijdens zijn presidentschap had uitgebracht dat vanaf 1 januari 1863 de slaven in het zuiden vrij waren.
Na deze inleiding volgt een woord vooraf van Broere zelf. Een enkele passage hieruit wil ik u niet onthouden: Nadat het de almachtige God behaagd had mij, nietige sterveling, al bijna 65 jaar in het leven te sparen, en mij in zeer veel opzichten rijk te zegenen – zowel met tijdelijke als met eeuwige zegeningen – kwam de begeert in mij op om de aantekeningen die ik vroeger al had gemaakt over Gods leiding met mij, onwaardige zondaar, samen met de later gemaakte aantekening te bundelen tot een meer samenhangend geheel…
Ik was er van overtuigd dat het gepast zou zijn om de grote daden Gods niet te verbergen. Ik wilde ze aan onze kinderen en ons nageslacht doorgeven, opdat ook zij hun hoop op de enige en eeuwig levende God zouden stellen.
Om alle uitreddingen in deze bespreking te vermelden, zou te ver voeren. Daarvoor moet u zelf dit boek aanschaffen. Toen Bastiaan Broere en zijn gezin terugkeerden in het eens verlaten stadje Sayville werd hij door de landgenoten hartelijk welkom geheten. Ons huisje, waarin we voor ons vertrek naar het zuiden hadden gewoond en dat nog steeds ons eigendom was, werd meteen in gereedheid gebracht… dat was dan ook alles wat we hadden.
We hadden amper geld om brood te kopen voor onze kinderen. Nog minder om kleren, beddengoed en de nodige huisraad aan te schaffen. Ik kon en mocht dat niet aan anderen vragen. Ik had te veel treffende en kennelijke blijken ontvangen uit de hand van mijn getrouwe Verbondsgod. Bovendien was de verzekering dat de God, Die ook mijn verzoende en lieve Vader in Christus was, zó sterk en levendig, dat ik uit liefde en hoogachting voor Zijn dierbare Naam de vele node die we hadden aan niemand durfde te vertellen. Men kon met eigen ogen zien in welke omstandigheden we verkeerden. Een priester en een Leviet (landgenoten en geloofsgenoten) gingen voorbij, maar het hart van een zekere Samaritaan werd bewogen om ons liefdadigheid te bewijzen. O, wat zendt de Heere Zijn hulp vaak van een kant waar wij het allerminst van verwachten. Hij zegt tot het noorden ‘geef’, en tot het zuiden ‘houd niet terug’. Dat was ook onze ervaring!
Aan de ene kant werd mij een vaartuig aangeboden waarmee ik mijn brood kon verdienen. Aan de andere kant geld tegen een redelijke rente. Daarmee zou ik winst kunnen maken zodat ik spoedig niet alleen zonder gebrek zou zijn, maar zelfs een goed inkomen kon hebben. O, als ik terugdenk aan die eerste dagen in mijn woning die me meer dan ooit lief is geworden, dan stromen de tranen me nog over de wangen van blijdschap. Daar heb ik toen mijn Eben-Haëzer opgericht, want werkelijk, de Heere alleen had ons geholpen. Hem alleen de eer! Want de Heere had niet alleen ruimschoots voorzien in onze nood, maar voordat wij de redding zagen, gaf Hij al zoveel genade, dat ik in stil geloof mijn ogen op Hem mocht slaan, zoals een knecht zijn ogen slaat op de handen van zijn heer.
Vergun mij, lieve vrienden in de Heere, om mijn geschiedenis te eindigen met de woorden Gods uit 1 Petrus 5 de verzen 10 en 11: De God nu aller genade, Die ons geroepen heeft tot Zijn eeuwige heerlijkheid in Christus Jezus, nadat wij een weinig tijd zullen geleden hebben, Dezelve volmake, bevestige, versterke en fundere ons. Hem zij de heerlijkheid en de kracht in alle eeuwigheid. Amen.
Bastiaan Broere overleed in de gezegende ouderdom van 82 jaar. Nog geen tien jaar later, op 18 juni 1912 werd in West Sayville een gemeente gesticht in het huis van Jan Bolijn. Merkwaardig is wel dat in andere kerkelijke notulen staat dat op 18 december 1916 de Gereformeerde Gemeente van West Sayville haar vijftigste bestaan herdacht. Precies een halve eeuw eerder was Broere met zijn samenkomsten begonnen.