• levering binnen 1-2 werkdagen
  • veilig betalen

Toetssteen van het geloof

Wat is de Bijbelse leer van het zaligmakend geloof? Kun je zalig worden zonder een godzalig leven? En hoe zit het met de persoonlijke toe-eigening, in de rechtvaardiging én de heiliging? Zo wordt dit boekje op de cover aangekondigd. Op bovenstaande vragen geeft Willem Teellinck (1579-1629) verrassend heldere antwoorden.

Teellinck wordt wel de vader van de Nadere Reformatie genoemd en op vaak vormende en pastorale wijze heeft hij veel mogen schrijven. De oorspronkelijke titel van dit boekje luidde: 'De toetssteen des geloofs.' Dit waardevolle werk was tot voor kort slechts zeer beperkt te verkrijgen. Deze hertaling van dhr. C. Bregman brengt daar verandering in. En dat juist in een tijd waarin een helder Bijbels geluid zo belangrijk is.
Prof. dr. W.J. op ’t Hof schrijft in de inleiding: "Opnieuw beleef ik de vreugde dat, dankzij de grote inspanning van hertaler C. Bregman, een van de in totaal zestig geschriften van de vader van de Nadere Reformatie, Willem Teellinck, in leesbaar Nederlands voor een breed lezerspubliek beschikbaar komt. In zekere zin is het een bijzonder werk. Het is namelijk het laatste boekje dat van Teellincks hand in het openbaar is gebracht. De bezorger van het werkje was Johannes Teellinck (1623-1674), een zoon van Willem, die op dat moment predikant te Kampen was. 'De toetssteen des geloofs' is een van de lastigste werken van Teellinck – zo niet het lastigste geschrift – om in leesbaar en vlot Nederlands te hertalen. Het heeft de hertaler veel moeite gekost…"
Zelf heeft Teellinck het werkje nooit voor de pers gereedgemaakt. En zoon Johannes zou uit piëteit het handschrift onveranderd bij de uitgever hebben ingeleverd. Juist om die reden is het des te verheugender dat Bregman het aangedurfd heeft om de zeventiende-eeuwse tekst een eenentwintigste-eeuws gewaad te geven. Overigens is hij daarvoor de meest aangewezen persoon. Hij heeft immers al vier hertalingen van werken uit Teellincks oeuvre op zijn naam staan.
Waarom is de keuze voor het nu uitgegeven boekje een gelukkige greep, volgens dr. W.J. op ’t Hof? "De inhoud betreft de kern van het christelijk geloof en is als zodanig ook vandaag zeer actueel. Om welke reden? De toenemende wereldgelijkvormigheid en de onmiskenbare wending naar 'evangelische' inzichten onder reformatorische kerkgangers. Hij wil daarom van ganser harte de wens neerschrijven dat de Heere de lectuur van dit boekje zal willen zegenen en dat de reformatorische gezindte bewaard mag blijven bij de oude, beproefde waarheid, dat is de Bijbelse leer die naar de godzaligheid is."
Johannes Teellinck, de zoon van Willem Teellinck, die dit boekje na de dood van zijn vader uitgaf, schreef in 1662 in dezelfde trant onder de titel ‘Geliefde lezer’ het volgende: "Geliefde lezer, als u uw ziel liefhebt en niet graag door een gemakzuchtige zorgeloosheid verloren gaat, maar door het ware geloof in Christus behouden wilt worden – lees dan, overdenk en geloof wat u hier vanuit het Woord van God wordt voorgehouden. Als Gods Geest hierin meewerkt, zal dit boekje een middel kunnen zijn tot uw eeuwig behoud. Daarom wens ik vanuit heel mijn hart dat de almachtige God dit voor u doen zal."
Dit boekje bestaat uit tweede delen, twee boeken. In het eerste deel stelt Teellinck dat het geloof als het middel tot zaligheid de mens op het diepst vernedert en God het meest verhoogt. Uit de leer van de rechtvaardiging door het geloof alleen wordt echter door velen de verkeerde gevolgtrekking gemaakt dat het er niet toe doet hoe men leeft. De heiligmaking doet niet mee in het stuk van de rechtvaardigmaking, maar wel in het stuk van de heilsverzekering. De zonde strijdt tegen het ware geloof. Dit geloof stelt geen vertrouwen op enig goed werk, noch op het geloof op zichzelf, maar op de inhoud van het geloof, namelijk de borggerechtigheid van Christus.
Het tweede boek over het zaligmakende geloof, waarin het misverstand van sommige belijders van het ware geloof over wat tot nu toe is gezegd, wordt weggenomen door de aard van het geloof nader uit te leggen.
Aan het slot bespreekt Teellinck de kwestie van de volgorde tussen de bekering en het geloof. Zijns inziens is dat een kwestie van goed onderscheiden. Met alle theologen stelt hij dat het historische geloof en het met Christus verenigende geloof aan de bekering voorafgaan.
In de gelovige werkt God vier zaken uit: de wedergeboorte of heiligmaking, het nieuwe leven van de godzaligheid, de groei daarin en de heerlijkmaking. Het allerzekerste kenmerk van een waar geloof is het hartelijke voornemen om uit dankbaarheid in overeenstemming met Gods wil te leven. Hiertegen wordt door bepaalde christenen Romeinen 4:5 in stelling gebracht: ‘Doch dengene die niet werkt, maar gelooft in Hem Die den goddeloze rechtvaardigt, wordt zijn geloof gerekend tot rechtvaardigheid.’ Het doen van goede werken zou volgens hen eerder een hinderpaal zijn om tot de zekerheid van het geloof te komen. De auteur toont het on-Bijbelse van deze opvatting aan.
Nog een enkel citaat uit de verantwoording van hertaler Bregman: "Ik heb geprobeerd het buitengewoon stroeve Nederlands dat Teellinck in dit werkje hanteert, in een soepel lezend betoog weer te geven. Daarbij ging het mij erom niets wezenlijks aan de inhoud van het oorspronkelijke geschrift wég te hertalen. De vele noten laten u zien waarop ik mijn hertaling heb gebaseerd. Die heb ik vooral geplaatst om mijn aanpak voor de lezer inzichtelijk te maken. Als u behoefte hebt om vlot door te lezen, kunt u de noten laten voor wat ze zijn. Al hertalend werd mij duidelijk dat ik bezig was met een heel belangrijk boekje, dat voor onze tijd – die gekenmerkt wordt door een verwarring van inzichten en meningen op godsdienstig en kerkelijk terrein – van groot belang is. Moge dit boekje dienen als een betrouwbare gids om te toetsen wat voor ieder van ons onmisbaar is: het ware zaligmakende geloof in de Heere Jezus Christus. Dat is mijn grote wens."
Van harte aanbevolen. De hertaler is er in geslaagd om dit moeilijke taalgebruik om te zetten in een leesbaar geheel voor ons in de 21e eeuw. Het is meer dan de moeite waard.

Toetssteen van het geloof

Willem Teellinc...+
vanaf 999