Troost voor een missend hart - Verzamelde Leerredenen (deel 1)

We leren Comrie in deze prekenbundel kennen zowel als herder als leraar. Hij toont zich regelmatig een gedegen uitlegger van het Schriftgedeelte, waarbij hij voortdurend op zoek is naar een praktische toepassing voor het geestelijke leven. We ontmoeten een prediker die zijn lezers wil onderwijzen vanuit de rijkdom die te vinden is in een Drie-enig God. De accenten verschillen per behandeld Schriftgedeelte. Steeds weer roept hij op tot zelfonderzoek. Bij de behandeling van het gebed om levendmaking uit Psalm 143 ligt relatief veel nadruk op het ontdekkend werk van de Geest. Daarbij onderscheidt Comrie scherp tussen een wettische en een evangelische benauwdheid, zonder de ziel daarin te laten rusten. In de daaropvolgende preek uit Jeremía 2:13 over het verlaten van God voor gebroken bakken die geen water houden, benadrukt Comrie de volmaaktheid van God die onze onreinheid aan het licht brengt. Door zijn preken heen benadrukt Comrie de eeuwige God als Bron van de zaligheid. De afsluitende preek over Hooglied 1:3 stelt het gemis van de nabije omgang van de bruid met haar Zielenbruidegom centraal, waarbij Comrie de ziel wil uitlokken tot Christus. Deze trinitarische accenten geven de preken rijkdom en diepte. Aan het slot van de eerste preek zegt Comrie over het ontvangen van Christus en Zijn weldaden: ‘De gemaakte schulden moeten verzoend worden; ze moeten van uw geweten worden afgenomen. Het geweten moet van dode werken worden gereinigd. Deze reiniging vindt niet plaats door een verlangen naar het bloed van Jezus Christus, de Zoon van God, en een verlangen naar herstel – want wat we graag willen hebben, bezitten we nog niet. De zieke die achtendertig jaar in Bethesda lag, zal heel vaak de genezing gewild hebben. Maar pas als men werkelijk de genade ontvangt om de verdienste van Jezus Christus op zichzelf toe te passen en de gekruiste Heiland daadwerkelijk aan te nemen, worden God en Zijn plaatsvervangster, het geweten, tevredengesteld’. Dat alles is het werk van vrije genade. In de derde preek, over Hoséa 2:6, benadrukt Comrie dat het alleen God is Die inplant in de ware Wijnstok en oefeningen geeft van het geloof. Door het invloeien van de Geest wordt het geloof ‘gewerkt, opgewekt en tot daden gebracht’. Genade is volkomen eenzijdig. In zijn Ten geleide benadrukt ds. Van Eckeveld de nauwe verbondenheid van Comrie met de zogeheten Marrowmen uit Schotland. Schotse predikers als Thomas Boston en de Erskines beriepen zich voor een prediking van vrije genade op ”Het Merg van het Evangelie” van Edward Fisher. Ds. Van Eckeveld ziet bij Comrie terug wat deze uit Schotland had meegekregen. Dat uit zich in uitnodigende woorden, zoals in de tweede preek. ‘Arme en verontruste ziel, de Fontein is nog open, al hebt u die jarenlang altijd maar weer versmaad door er geen gebruik van te willen maken. Hij is nog open! De weg ernaartoe is gebaand door het bloed van Jezus Christus. Die wil, mag komen en nemen van de wateren des levens om niet – wie hij ook geweest is, wat hij ook gedaan heeft, en wie hij ook nu nog is. De Fontein is niet alleen nog open, maar hij is ook dichtbij’. De verleiding is groot om nog meer te citeren. Beter kunt u zelf op zoek gaan naar onderwijzende passages. Ik hoop dat u dat biddend doet. Comrie verlaat in deze preken de Hollandse scheiding tussen exegese en toepassing zoals we die vinden bij predikers als Knibbe en Hellenbroek. Zelf zegt Comrie daarvan dat hij in de verklaring van de tekst al probeert de praktijk van het bevindelijke leven weer te geven. Toepassend uitleggen is dus voor Comrie de beste manier van preken. Bregman is erin geslaagd de preken op een toegankelijke manier te ontsluiten. We zien daarom uit naar een hertaling van het tweede deel van de ”Leerredenen”. Dat deel begint met de indrukwekkende preek over het gebed van een doodbrakende. In de ”Leerredenen” klopt het pastorale hart van Comrie. Hij biedt werkelijk troost voor een missend hart!