• levering binnen 1-2 werkdagen
  • veilig betalen

Zijn laatste gemeente

Gewoon gemeentepredikant is dominee Dirk Arie van den Bosch (1884-1942). In Wijk II van de Haagse Hervormde kerk. 'Dat betekent 11.000 deuren. Dat betekent 20.000 zielen. (...) Dat betekent armoede... Het heeft zijn hart, hij trekt er graag als zielenherder op uit. 'God zegent hem met een ijzersterk, taai gestel dat enorm veel kan verdragen.' Dat laatste is merkbaar als hij op 11 december 1940 opgepakt wordt. Het waarom ervan doorgrondt hij dan nog niet. Ook zijn familie staat voor een raadsel. De Duitsers noemen het een informatieve kwestie.

Thuiskomen doet hij echter nooit meer. Pastoraat bedrijven echter wel. Aan de verschoppelingen van Hitlers terreur. Aan zijn medegevangenen in Scheveningen en later in Amersfoort. Preken kan hij er gedurende een periode ook. En hij is er mensen tot zegen geweest. ls de aanleiding voor zijn arrestatie het boek dat even daarvoor verscheen en de titel '666 Het getal eens Menschen' kreeg? Lang wordt dat gedacht. Van alle kanten wordt ook verzocht om zijn vrijlating. Eens komt het zover dat iemand de toezegging krijgt van invrijheidstelling 'als Van de Bosch in andere geest wil gaan preken'. Dan blijkt ook dat ze hem al langer schaduwden. 'Al twee jaar voor de oorlog kregen wij onze inlichtingen over hem. Hij is een volksredenaar, die met zijn gehoor kan doen wat hij wil; staat in een bericht vanuit Berlijn. Anders preken wil Van den Bosch niet. Sterker, dat kan hij niet, omdat hij zich geroepen weet door zijn Zender. Rond Pinksteren, als hij er vast van overtuigd is dat ze hem los gaan laten, en de celdeur toch gesloten blijft, komt hij geestelijk in een diep dal terecht. De zekerheid dat hij nooit meer vrij zal komen, neemt bezit van hem. In die tijd begint hij aan wat hij zijn 'geestelijk testament' noemt: 'Als ik over sterven spreek, dan wil ik dat jullie weten, dat ik mij voor al mijn zonden volkomen verlaat op het volbrachte offer van Jezus Christus, Dien ik zeer liefheb, en Wiens naam te prediken mij altijd een groote, diepe vreugde geweest is'. 

Uiteindelijk overlijdt hij in het Krankenrevier van Kamp Amersfoort, waarheen ze hem op 28 oktober 1941 getransporteerd hebben en waar hij 'steeds wonderbaarlijk  voor mishandelingen gespaard gebleven' is, maar bezwijkt aan dysenterie. 'Den 20e Maart, des morgens om 8 uur mocht onze lieve Man en Vader de Kruisbanier tot in Gods Handen dragen', luidt de tekst op de rouwbrief. 

Het is dochter Annie die in 1945 zijn levensverhaal opschrijft. ln deze indrukwekkende heruitgave is de spelling aangepast, maar zijn de vele brieven zoveel mogelijk intact gelaten. Wie slechts verslagen uit Kamp Amersfoort verwacht, komt enigszins teleurgesteld uit. ln die zin voldoet de titel niet. Wie getuige wil zijn van de laatste levensjaren van een trouwe Godsgezant in oorlogstijd, vindt in dit boek talloze mooie, humorvolle, maar vooral ook ontroerende dingen terug. Opdat wij niet vergeten! 

Zijn laatste gemeente

A.M.C. van Lijn...+
vanaf 1099