Gebedsleven
Het boek Gebedsleven, brieven over bidden van Gerjanne van Lagen en W. van Vlastuin opent met een quote uit het bekende boek Gebedsgestalten van ds. F. Bakker. Hij begint zijn boek met de uitspraak: “In de grond van de zaak staat ieder mens alleen”. Gebed is dus heel persoonlijk, wat ook persoonlijke vragen en problemen met zich meebrengt. Nu is er al het een en ander geschreven over het bidden zelf, bijvoorbeeld het genoemde boek van ds. Bakker waarin systematisch verschillende gebedshoudingen langsgegaan worden. Dit boek pakt het anders aan. Op basis van een briefwisseling tussen beide auteurs worden verschillende thema’s op een organische manier langsgelopen vanuit een heel open houding.
Meteen vanaf het begin wordt de toon persoonlijk en direct, als Van Lagen aangeeft dat ze zichzelf een slechte bidder vindt, dat ze een chronische twijfel heeft over haar relatie met God en dat er leegheid en eenzaamheid is in haar gebedsleven. Persoonlijk kan ik mij niet voorstellen dat iemand hier niet mee te maken heeft (gehad). Dr. Van Vlastuin reageert hier pastoraal op, maar geeft ook inzicht in zijn eigen gebed en gebedsleven. Wel zit er aanvankelijk ook een mate van pastorale schroom in zijn antwoorden, iets waar Van Lagen overigens vriendelijk vraagt om van af te stappen.
Dit boek is goed omdat het op een hele open en persoonlijke manier bevindelijk is. Noem het bevindelijk zonder de tale Kanaäns. Het beantwoordt vragen als: hoe ontmoet ik God in mijn gebed, en: wat als ik dat niet doe? Ook gaat het onder andere in op de functie van formuliergebeden, het gevoel een huichelaar te zijn, et cetera; vragen die op kunnen komen in het dagelijks leven. Hierbij is Van Lagen duidelijk de vraagsteller en degene die nieuwe onderwerpen aansnijdt en haar dagelijkse bevinding deelt. Van Vlastuin geeft het pastorale antwoord, corrigeert hier en daar op theologisch vlak en geeft zelfs ergens een minicollege puritanisme. Hoewel het dus heel persoonlijk is, betekent dit niet dat het geschrevene alleen op de schrijvers van toepassing is. Ergens zijn deze worstelingen heel universeel. Daarom zijn de theologische onderbouwingen en scherpte die Van Vlastuin hierin brengt ontzettend waardevol, zij het met enige schroom.
Dit boek is dus minder geschikt als naslagwerk of systematische beschouwing. Het geeft antwoorden, maar vooral ook vragen om verder over na te denken; het kan een spiegel zijn voor je eigen gebedsleven. Het is dan ook een vrij laagdrempelig en compact boek dat vlot geschreven is. Anderzijds is de informatiedichtheid wel hoog en moeten zinnen soms twee keer gelezen worden voordat alle lessen goed binnenkomen. De gespreksvragen achterin het boek zijn dan ook een fijne toevoeging om dit boek met anderen te bespreken of om zelf te reflecteren.
Dit boek is een aanrader voor mensen die willen reflecteren op hun eigen gebedsleven, maar meer op zoek zijn naar vragen dan antwoorden. Het is een verre van systematische beschouwing, eerder een organische reis. Dat maakt het niet per se een boek dat je ‘even’ pakt om nog wat te lezen, ook al is het heel toegankelijk. De ietwat filosofische taal nodigt uit om verder na te denken en het gelezene toe te passen op het eigen leven.
Persoonlijk denk ik dat deze vorm heel passend is. Gebed en het gebedsleven is heel persoonlijk, maar niet individualistisch, en daarom vallen er zeker lessen te leren. Al zullen die voor iedereen anders zijn.
